علائم بیماری شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟ بررسی علل و بهترین راه های درمان

عوامل موثر در ایجاد این عارضه را می توان یبوست، رابطه مقعدی، زایمان و هر عامل دیگری که فشار داخل ناحیه رکتوم را افزایش می دهد، دانست.

به دلیل علائم دردناک این بیماری، مبتلایان تمایل دارند هرچه سریعتر شقاق را درمان کنند. با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی علائم این بیماری، نحوه تشخیص و روش های عمل جراحی شقاق بپردازیم:

شقاق چیست؟

بیماری شقاق یا فیشر مقعدی به معنی ایجاد ترک یا چاک خوردگی در داخل یا لبه مقعد است و به شکل زخم مقعدی برای بیمار قابل مشاهده است.

به دلیل وجود گیرنده های عصبی و عروق زیاد در مقعد، این ناحیه از حساسیت بالایی برخوردار است و اگر تحت فشار قرار بگیرد به راحتی دچار آسیب می شود. بیماری فیشر هم به دلیل ایجاد فشار و ازهم گسیختگی دیواره مقعد ایجاد می شود.

اگر به موقع برای درمان شقاق اقدام نکنید، عمق زخم بیشتر شده و بیماری شما تبدیل به شقاق مزمن خواهد شد و عضلات زیرین پوست هم درگیر می شوند که در این وضعیت بیمار علائم بسیار آزار دهنده ای را تجربه می کند که گاهی از تحمل او خارج است.

البته شقاق یا ترک خوردگی پوست می تواند در نواحی مختلف بدن ایجاد شود اما فیشر مقعدی شایع ترین نوع این بیماری است.

این عارضه هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده می شود و علت آن هم ایجاد فشار زیاد به رکتوم است که در ادامه بطور کامل به آن خواهیم پرداخت:

علائم

علائم و نشانه های شقاق مقعدی معمولا برای بیمار بسیار آزاردهنده هستند و گاهی شدت آنها به قدری زیاد است که فرد تمایلی به اجابت مزاج ندارد. این علائم که اغلب هم در زمان دفع افزایش می یابند به شرح زیر است:

• خونریزی مقعدی یا خون روی دستمال توالت
• خارش و سوزش مقعد
• ترک خوردگی یا زخم اطراف مقعد
• درد مقعد
• خارش و سوزش زیاد در مقعد بخصوص در زمان دفع

تشخیص فیشر

اگر حتی یک یا دو مورد از علائم بالا را مشاهده می کنید باید هرچه سریعتر برای تشخیص عارضه ای که به آن دچار شدید به پزشک مراجعه کنید.

دکتر متخصص شقاق معمولا با انجام یک معاینه فیزیکی ساده می تواند بیماری را تشخیص دهد و بعد از بررسی وضعیت بیماری، بهترین راه درمان و عمل جراحی شقاق یا فیشر مقعدی را به شما پیشنهاد می دهد.

راه های جراحی شقاق

روش های مختلفی برای جراحی شقاق وجود دارد که طول درمان، مزایا و معایب هر یک متفاوت است. انتخاب راه درمان معمولا با در نظر گرفتن شرایط بیماری و طبق نظر پزشک انجام می شود:

عمل لیزر

لیزر یکی از روش های نوین درمان شقاق است که در دنیای امروز تا حد زیادی جایگزین جراحی شده است. این روش با بی حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می شود و بیمار هیچگونه درد و ناراحتی را احساس نمی کند.

روش لیزر در مقایسه با جراحی فیشر مزایای فراوانی دارد و بعد از انجام این عمل بیمار دچار هیچ گونه عوارض و مشکلاتی نخواهد شد.

همچنین احتمال عود مجدد بیماری در این روش بسیار پایین است و خبری از دوران نقاهت طولانی نخواهد بود. به همین دلیل بسیاری از بیماران عمل لیزر شقاق را برای درمان عارضه خود انتخاب می  کنند.

عمل جراحی شقاق مقعدی در کلینیک پایتخت با روش نوین لیزر انجام می شود و این کلینیک یکی از مراکز تخصصی درمان شقاق و سایر بیماری های نشیمنگاهی در تهران است.

اسفنکتروتومی

جراحی اسفنکتروتومی شقاق روشی است که طی آن برشی در عضله اسفنکتر مقعد ایجاد میشود تا فشار وارده بر این ناحیه کاهش یابد. عضله اسفنکتر وظیفه باز و بسته شدن مقعد و کنترل دفع را به عهده دارد.

زمانی که این اسپاسم برطرف شود، زخم مقعدی بهبود پیدا می کند. این جراحی تحت بیهوشی یا بی حسی موضعی انجام می شود و بیمار بعد از انجام این جراحی حدود دو تا سه هفته به استراحت نیاز دارد.

معمولا یک تا دو هفته بعد از عمل شقاق به روش اسفنکتروتومی بیمار درد و خونریزی را در زمان دفع احساس می کند اما به مرور این علائم کاهش می یابند و بیماری بهبود پیدا می کند. همچنین تا بهبودی کامل حدود شش هفته زمان لازم است.

فیشرکتومی

در صورتی که زخم شقاق در قسمت حساسی از مقعد ایجاد شده باشد و پزشک نگران بروز بی اختیاری باشد، از این روش استفاده می شود.

طی عمل جراحی شقاق با روش فیشرکتومی، جراح آن قسمت از پوست ناحیه مقعد را که دچار زخم شده بر می دارد و آن را ترمیم می کند.

این روش اگر همراه با بوتاکس انجام شود، نتیجه بهتری خواهد داشت.

فلپ پیشرفته

در روش جراحی فیشر به روش فلپ، پوست سالم بخشی از مقعد را به پوست آسیب دیده پیوند می زنند. این روش گاهی برای اثربخشی بهتر همراه با عمل اسفنکتروتومی انجام می شود. 

مراقبت بعد عمل شقاق

در نظر داشته باشید که بخش مهمی از نتیجه جراحی به مراقبت های بعد از عمل شقاق وابسته است. بنابراین برای پیشگیری از ایجاد عفونت و یا بازگشت مجدد بیماری حتما باید طبق دستور پزشک معالجتان مراقبت های بعد از عمل را انجام دهید.

مصرف داروها

معمولا پزشک داروهای آنتی بیوتیک و مسکن را برای کاهش درد و جلوگیری از عفونت تجویز می کند که باید حتما طبق دستور پزشک از آنها استفاده کنید.

مراقبت از زخم

تا حد امکان باید مراقب باشید تا از وارد شدن فشار به محل زخم و جراحی جلوگیری کنید. همچنین تعویض پانسمان باید بطور مرتب انجام شود.

استفاده از بالش در زمان نشستن هم از وارد شدن فشار به این ناحیه جلوگیری می کند.

حمام سیتز یا نشیمن

استفاده از حمام سیتز به افزایش گردش خون در ناحیه نشیمنگاه و افزایش سرعت بهبود زخم جراحی کمک می کند. روزانه 15 ال 20 دقیقه باید ناحیه نشیمنگاه را در لگن آب گرم قرار دهید تا علاوه بر کم شدن درد و سایر علائم ، زخم جراحی زودتر بهبود پیدا کند.

مصرف فیبر و مایعات

نوشیدن آب و مصرف فیبر کافی به افزایش حرکات روده و دفع آسان کمک می کند و از یبوست جلوگیری می کند. بنابراین فشار وارد شده به مقعد کاهش می یابد که به بهبود زخم کمک زیادی می کند.

عوارض جراحی

اگرچه جراحی یکی از روش های پزشکی درمان شقاق است اما به غیر از عمل لیزر شقاق، سایر روش ها با عوارضی همراه هستند که نمی توان آنها را نادیده گرفت.

بی اختیاری مدفوع و گاز را می توان یکی از عوارض شایع عمل شقاق دانست که در 70 درصد جراحی ها اتفاق می افتد.

البته بیشتر اوقات این عوارض موقتی هستند و بعد از مدتی از بین می روند اما همیشه هم اینطور نیست.

احتمال عفونت زخم بعد از جراحی هم یکی دیگر از مشکلات عمل جراحی شقاق است که با رعایت کامل مراقبت های بعد از عمل می توان تا حد زیادی از آن جلوگیری کرد.

احتمال بازگشت دوباره بیماری، دوران نقاهت و استراحت طولانی و درد و خونریزی از سایر مشکلات مربوط به عمل جراحی است که بیمار باید از آنها آگاه باشد.