باید بدانید که سینمای ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست و فیلم های اقتباسی ایرانی که پس از چاپ و انتشار کتاب آن معروف و محبوب شده اند، کم نیستند.
در اینجا به تعداد کمی از این آثار درخشان اشاره می کنیم.
کتاب بخوانیم یا فیلمش را ببینیم؟
وقتی شروع به خواندن کتابی میکنید، در واقع این شما هستید که کاراکترها و فضای کتاب را تجسم میکنید. تصاویری که در ذهن شما تداعی میشود با تصاویری که دیگر خوانندگان کتاب دارند، بسیار متفاوت است و این از تفاوتهای فردی سرچشمه میگیرد. ذهن انسان بزرگترین کارگردان است.
در بسیاری موارد، نسخه کتاب بسیار جذابتر از فیلم اقتباسی آن است، چون ذهن شما آن را تداعی کرده است.
به تصویر زیر نگاه کنید. به نظر میرسد دقیقترین و عمیقترین تفاوت کتاب و فیلم در این عکس گویاست. در فیلم های اقتباسی گویی ما تنها قله را میبینیم در حالیکه بخش عظیمی از این عمارت در کتاب آن نهفته است.
فیلم های اقتباسی ایرانی | معرفی 30 فیلم که از روی کتاب ساخته شدند
رمانها، داستانهای تاریخی، زندگینامهها و بسیاری کتابهای دیگر با ژانرهای متفاوت، همواره منبع الهام فیلمسازان و فیلنامهنویسان در سراسر دنیا بودهاند. گاه یک فیلم برداشتی آزاد از یک کتاب است و گاهی نیز دقیقا روایات و مسیر کتاب را دنبال میکند. این امر بستگی به سلیقه و دید سازندگان آن دارد.
نمونه های زیادی از فیلم اقتباسی ایرانی در سینمای ما وجود دارد که یا از روی کتاب ساختهشدهاند و یا از کتابی تأثیر گرفتهاند.
- فیلم گاو (داریوش مهرجویی) براساس قصه عزاداران بیل از غلامحسین ساعدی
- فیلم شازده احتجاب (داریوش مهرجویی) بر اساس کتابی از گلشیری
- فیلم درخت گلابی (داریوش مهرجویی)بر اساس داستان گلی ترقی
- فیلم گاو خونی (بهروز افخمی ) بر اساس داستانی از جعفر مدرس صادقی
- فیلم فروشنده (اصغر فرهادی) بر اساس کتاب مرگ فروشنده یکی از مشهورترین نمایشنامههای آمریکایی از آرتور میلر
- سنتوری (داریوش مهرجویی) بر اساس کتاب عقاید یک دلقک اثر هاینریش بل
- سارا (داریوش مهرجویی) بر اساس کتاب خانه عروسک اثر هنریک ایبسن
- تنگسیر (امیر نادری) بر اساس کتابی از صادق چوبک
- شبهای روشن (فرزاد مؤتمن) بر اساس کتاب شبهای سپید نوشته داستایوفسکی
- اینجا بدون من (بهرام توکلی) بر اساس کتاب باغ وحش شیشهای اثر تنسی ویلیامز
- مهمان مامان (داریوش مهرجویی) بر اساس کتابی از هوشنگ مرادی کرمانی
- پری (داریوش مهرجویی) بر اساس کتاب فرانی و زونی نوشته سالینجر
- پل خواب (اکتای براهنی) بر اساس کتاب جنایت و مکافات نوشته داستایوفسکی
- خاک (مسعود کیمیایی) بر اساس کتاب آوسنه باباسبحان نوشته محمود دولتآبادی
- بیگانه (بهرام توکلی) بر اساس کتاب اتوبوسی به نام هوس اثر تنسی ویلیامز
- تردید (واروژ کریم مسیحی) بر اساس کتاب هملت اثر ویلیام شکسپیر
- فیلم داش آکل (مسعود کیمیایی) بر اساس کتابی از صادق هدایت
- ناخدا خورشید (ناصر تقوایی) بر اساس کتاب داشتن و نداشتن اثر ارنست همینگوی
- پله آخر(علی مصفا) بر اساس داستان مردگان اثر جیمز جویس
- خواهران غریب(کیومرث پوراحمد) بر اساس داستانی از اریش کستنر
- آرامش در حضور دیگران(ناصر تقوایی) بر اساس داستانی به همین نام از غلامحسین ساعدی
- فیلم چکمه (محمدعلی طالبی) بر اساس داستان کوتاهی از هوشنگ مرادی کرمانی
- هامون(داریوش مهرجویی) با الهام از بوف کور صادق هدایت
- فیلم بوف کور (کیومرث درمبخش) بر اساس کتاب صادق هدایت
- قصههای مجید(کیومرث پوراحمد) بر اساس کتابی از هوشنگ مرادی کرمانی
- حسن کپل(علی حاتمی) بر اساس داستان دختر روس در شب سهشنبه از کتاب هفت پیکر نظامی گنجوی
- شوهر آهو خانوم (داوود ملاپور) بر اساس کتابی از علیمحمد افغانی
- ساحره (داوود میرباقری) بر اساس کتاب عروسک پشت پرده از صادق هدایت
- پستچی (داریوش مهرجویی) بر اساس نمایشنامه وویزک از گئورگ بوخنر
- سوپراستار(تهمینه میلانی) بر اساس رمان آگوستوس اثر هرمان هسه.
تمام تصاویری که روی پرده نقره ای سینما به نمایش در میآید، ابتدا روی کاغذ نوشته شده است. و کتاب هم از این نوشته ها جدا نیست. سالیان درازی است که موفقترین کتابها به سینما راه مییابند و در انظار عمومی به نمایش گذاشته میشوند. این جادوی کلمات کتابهاست. زمانی که کارگردان، نمایشنامه نویس و یا فیلمسازی کتاب را میخواند و وسوسهی به تصویر کشیدن شخصیتها و فضاها او را رها نمیکند. اینجاست که هنر فیلمساز در کنار قدرت کتاب قرار میگیرد و با ابزار سینما، جهانی شگرف را پیش روی مخاطب میگشاید.
بررسی 30 نمونه از فیلمهای اقتباسی ایرانی در این نوشته پیوند و تعاملی که بین نویسنده و فیلمساز وجود دارد را آشکار می کند. و به خواننده آگاه نشان میدهد که بزرگترین آثار سینمایی دنیا، از ربهکا گرفته تا هریپاتر، همه از میان جهان داستانی آمدهاند که قبلا فیلم ساز آن را در ذهن خود تصور کرده است.
اینجاست که بار دیگر اهمیت کتاب، نقش آن در فرهنگ و هنر با دغدغهها و هزینههای چاپ و انتشار کتاب گره میخورد و یادآوزی این مهم که سهم هر یک از ما در رونق کتاب و کتابخوانی چقدر است؟
مطلب مرتبط: +۱۱ فیلم اقتباسی(خارجی) که بعد از چاپ کتاب آن، تولید و محبوب شدند.