گلبانگی که سالیان سال است با نزدیک شدن زمستان به آخرین روزهای خود، آوازش را بر پیکره بیجان و فرورفته طبیعت در سرمای زمستان مینوازد تا با رستاخیز طبیعت، ارمغان زایشی جدید و عیدی بزرگ را نوید دهد. بله درست حدس زدید. صحبت از عید نوروز است. عیدی که سالیان سال است با پایان زمستان و آغاز بهار، در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای فارسی زبان جشن گرفته میشود و نزد ما ایرانیان هم که جای خود دارد. نوروز برای ما ایرانیان ارمغانیست بهاری به وسعت سرزمینی گسترده که ریشه در تاریخ، فرهنگ، هویت و باورهای ما دارد. باورهایی که باعث شده تا نوروز و رسوماتش همچنان زنده بماند و البته با تطبیق خود با شرایط جدید، فرصتی برای انجام مهمترین کارهای یکسال پیش رو باشد. یکی از این رسومات، عیدی دادن است که در شکل جدید خود، به یکی از مهمترین و بهترین فرصتهای تبلیغاتی تبدیل شده است. اینکه چرا هدایای تبلیغاتی در نوروز مهم است در وهله اول ریشه در اهمیت این عید دارد.
از اعتدال بهاری در نیمکره شمالی تا ریشههای تاریخی
نوروز زایش دوباره طبیعت است که در اولین روز فروردین رخ میدهد. این روز مصادف است با اعتدال بهاری در نیمکره شمالی و اعتدال پاییزی در نیمکره جنوبی. یعنی زمانی از سال که خورشید از استوای آسمان میگذرد و طول روز و شب برابر میشود. در این شرایط، طبیعت جانی دوباره گرفته و از خواب زمستانی بیدار میشود تا دوباره رشد کند. جالب آنکه در آیات قرآنی نیز خداوند بر رستاخیز طبیعت تأکید شده است که حکایت از اهمیت این موضوع دارد. چنانچه در از آیات آمده است: "زمین را خشکیده میبینی، ولی چون آب بر او فرود آوریم به جنبش درمیآید و از هر نوع رُستنیها نیکو میرویاند.." از این رو میتوان فصل بهار را ظهور مادر طبیعت و فصلی مهم برای بسیاری از افراد که کار و محصول آنها وابسته به طبیعت است دانست. بدون شک این اهمیت در گذشته که وابستگی کار و خوراک انسانها به طبیعت بیشتر بود، اهمیت بیشتری داشت.
از نظر تاریخی دیدگاههای متفاوتی پیرامون این عید باستانی وجود دارد. بر اساس برخی از نسخههای خطی تاریخی، جشنهای نوروزی از دوران امپراتوری هخامنشی آغاز شد. بر اساس دیدگاهی دیگر در شاهنامه، داستان شاه جمشید به عنوان بخشی از داستان خاستگاه نوروزی بیان شده است. جمشید، چهارمین پادشاه در یک سلسله خیالی، به عنوان مهربانترین و آگاهترین فرمانروای ایران معرفی میشود، منطقهای که از ترکیه امروزی تا پاکستان امتداد دارد. البته در رابطه با ارتباط جمشید و عید نوروز هم داستانهای متفاوتی نقل شده است.
برخی معتقدند جمشید در نوروز دین خود را تجدید کرد و از این لحاظ آن را روزی نو و بزرگ نامید و ترتیبی داد تا مردم آن را جشن بگیرند. برخی هم گفتهاند جمشید در نوروز، بر اهریمنانی که دنیا را تهدید میکرد غلبه کرد و زمین با کشته شدن دیوان و اهریمنان جانی دوباره گرفت و شروع به باروری کرد. برخی هم گفتهاند نوروز، روزی بود که جمشید در آذربایجان تاج شاهی بر سر گذاشت و با طنین انداز شدن نور خورشید بر تاج او، مردم پادشاهی او را که حکایت از استقرار پادشاهی عادل و روزهایی نو داشت، جشن گرفتند. منابع دیگر تأکید دارد که نوروز اصالتاً بابلی است. بر اساس این ادعاها، پس از فتوحات کوروش بزرگ، ایرانیان شروع به جشن گرفتن سنتهای بابلی کردند. برخی دیگر هم آیین زرتشتی را خاستگاه این جشن باستانی میدانند. فارغ از اینکه پیشینه تاریخی نوروز به چه روز و چه رویدادی بازمیگردد، آنچه که مسلم است این است که مردم بسیاری از کشورها، قرنهاست که عید نوروز را با فرا رسیدن بهار جشن میگیرند. این جشن و شادمانی 13 روز است و با آداب و رسوم خاصی نیز همراه است.
آداب و رسوم نوروزی ایرانیان
آداب و رسوم نوروزی ایرانیان چند هفته و حتی چند ماه قبل از عید آغاز میشود. بسیاری از ایرانیان، با نو کردن خانه و لباس خود به استقبال این عید میروند. آنها نو کردن خانه و لباس خود را با خانه تکانی، تعویض برخی از لوازم خانه و نیز خرید لباسهای نو آغاز میکنند. برخی هم با سبز کردن سبزه که معمولاً شامل دانههای گندم، عدس یا بعضی از بذرهای خاص است، به استقبال بهار میروند.
غذا و خوراکیها نیز جایگاه خاصی در نوروز دارند. گذشته از پخت غذاهایی مانند رشته پلو سبزی پلو با ماهی، خوراکیهایی همچون سنجد، سمنو، سماق، سیر و سرکه نیز بخشی از هفت سین را تشکیل میدهد. البته خوراکیهای هفت سین، به صورت نمادین بر سر سفره قرار میگیرند و برای تناول نیستند. سنبل نیز از دیگر سینهای است که بر سر سفره قرار میگیرد. برخی نیز از سکه استفاده میکنند. گذاشتن ماهیهای قرمز کوچک نیز معمولاً مرسوم است. هرچند بعضی معتقدند در نوروز باستانی ماهی وجود نداشت.
دید و بازدید نیز یکی دیگر از آداب و رسوم مهم نوروز است. با آغاز نوروز، ایرانیان به خانه یکدیگر میروند تا ضمن شادباش گفتن به یکدیگر، هر گونه کینه وکدروت قدیمی را نیز از بین ببرند. البته در این دید و بازدید معمولاً ابتدا کوچکترها به دیدن بزرگان فامیل میروند. در دید و بازدیدها معمولاً با انواع میوه و شیرینیجات از میهمانان پذیرایی میشوند. شیرینی از قدیم الایام از ملزومات پذیرایی در عید نوروز محسوب میشد.
چنانچه بسیاری از سیاحان غربی در دوره صفویه و یا قاجار نیز به آن اشاره کردهاند. مثلاً یاکوب ادوارد پولاک طبیب مخصوص ناصرالدین شاه در سفرنامه خود به این موضوع اشاره کرده و آورده است «مصرف شیرینی در عید نوروز از حدود تصور و خیال آدمی هم فراتر میرود. اصولاً ایرانیها در هر سن و سالی که باشند به شیرینی سخت علاقهمندند؛ اما در نوروز حتی فقیرترین افراد نیز باید انباری از شیرینی داشته باشند و همچنین برای دوستان و خویشاوندانشان از آن بفرستند. در هیچ خانهای نیست که کلوچه، البته با تفاوت جنس بهتر یا بدتر، دیده نشود.»
البته در قدیم رسوم دیگری نیز وجود داشت. مثلاً در دوره قاجار، نوروز با برخی از بازیهای نمایشی همراه بود. همچنین برخی از زنان روز قبل از عید سر و ناخن خود را با حنا رنگ میکردند که ممکن است هنوز هم در برخی از روستاهای ایران مرسوم باشد.
هدایایی که در نوروز رد و بدل میشود
اما بخش جذاب نوروز به خصوص برای کودکان عیدی دادن است که یکی از رسوم متداول ایران باستان است. در رابطه با فلسفه عیدی دادن روایات متفاوت و ضد و نقیضی وجود دارد. برخی دوباره آن را با دوره پادشاهی جمشید مرتبط دانستهاند و معتقدند در نوروز جمشید به طور اتفاقی به نیشکر دست یافت و بعد از استخراج شکر از آن، مردم به یکدیگر شکر هدیه کردند. همچنین در بعضی از منابع هم آمده است که مردم در دوره هخامنشی بر روی یکدیگر آب میپاشیدند که نمادی از روشنایی بود و مردم از این طریق اصطلاحاً آب و روشنایی را به یکدیگر هدیه میکردند.
با این حال گرچه باز هم نمیتوان با قطعیت در مورد فلسفه عیدی دادن به مانند پیشینه اصلی نوروز صحبت کرد، اما آنچه که مسلم است این است که عیدی دادن بخش مهمی از آداب و رسوم نوروز بوده است و تا به امروز نیز حفظ شده است. گرچه شکل آن کمی فرق کرده است؛ اما نه تنها از اهمیت آن کم نشده؛ بلکه بسیار بیشتر از قبل نیز شده است. تا جایی که بسیاری از مردم باارزشترین هدایای خود را در نوروز رد و بدل میکنند؛ این موضوع از یک سو متأثر از اهمیت عید نوروز برای ما ایرانیان از منظر تاریخی، فرهنگی و.... است که پیش از این به آن اشاره شد و از طرفی میتواند برای بسیاری از افراد، مشاغل و شرکتهای بزرگ، فرصتی برای تبلیغ کالا یا فعالیت موردنظر باشد و این همان تغییری است که از آن صحبت شد.
امروزه بسیاری از مشاغل و شرکتها، با دادن هدایای تبلیغاتی ضمن ارزشآفرینی، میتواند تأثیرگذاری لازم برای جذب مخاطب را نیز ایجاد کند. افراد و شرکتها با تبلیغ میتواند حتی استراتژی، کالاها، خدمات و حتی استراتژی جدید خود را با آغاز سال جدید اعلام کنند و از منظری نمادین زایش خدمات و فعالیتها و نوسازی خود را با آغاز سال جدید پیوند بزنند و از این طریق راهبرد یکساله خود را نیز مشخص کنند.
هدایای تبلیغاتی اشکال مختلفی دارد و از جاسوئیچی و سررسید گرفته تا لیوان، عروسک، خودکار و هدایای گرانتر مانند هدایای دیجیتال را شامل میشود. برخی نیز در اقدامی خلاقانه، از خوراکیهایی چون شیرینی و شکلات برای تبلیغ استفاده میکنند. مخاطب تبلیغات و یا کسانی که مشمول دریافت هدیه میشوند نیز ممکن است مخاطب عام باشد و یا ممکن است مخاطب خاص مانند برخی از مشتریها یا شرکتهای خاص.
از هدایای تبلیغاتی نوروز به عنوان یکی از بهترین اشکال برندینگ یاد میشود. همچنین از این نوع برندینگ به عنوان برندینگ بادوام نیز یاد شده است، مخاطبان هدیه، در صورتی که هدیه ای کاربردی و تاثیرگذار و با کیفیت دریافت کنند تا مدت ها از آن استفاده می کنند یا اگر هدیه دریافتی جایی در ذهن و قلبشان باز کند یادگاری با ارزش در گوشه ای از میز و محیط کارشان می شود.
هدیه تبلیغاتی نوروزی، یکی از بهترین راههای ارتباطی با مخاطب است. گذشته از همه این موارد هدایای تبلیغاتی نوروزی در قیاس با تبلیغ در رسانههایی چون تلویزیون بسیار کمهزینه تر هستند و البته بازدهی بسیار زیادی نیز دارند به شرطی که در برنامهریزی پیرامون انتخاب یک هدیه تبلیغاتی مناسب، مخاطبشناسی، خلاقیت، شکل ظاهری و بسیاری از مسائل مورد توجه قرار گیرد.
از این رو به عنوان سخن نهایی تأکید و پیشنهاد ما بر این است که اهمیت هدایای تبلیغاتی نوروز را جدی بگیرید، تلاش کنید در ورای هدایای خود، خلاقیت و برنامهریزی مناسب داشته باشید و با در نظر گرفتن میزان هزینههای آن، راهکارهایی به کار بگیرید که ضمن کاهش هزینهها، بیشترین بازدهی و رضایتبخشی از سوی مخاطبان را داشته باشید. پیشنهاد می کنیم در این راستا وب سایت حس هفتم را بررسی کنید و از مشاوره کارشناسان مجرب آن بهره بجویید.
